เมืองโบราณบ้านคูเมือง ตั้งอยู่ในเขตตำบลห้วยชัน อำเภออินทร์บุรี
จังหวัดสิงห์บุรี เป็นเมืองโบราณสมัยทวารวดี มีลักษณะเป็นเมืองรูปสีเหลี่ยม
มุมมน ขนาด ๖๕๐ x ๗๕๐ เมตร สูงจากพื้นที่โดยรอบ ๑ เมตร เมืองโบราณ
โอบล้อมด้วยลำน้ำลายสาย ได้แก่ คลองตาแก้ว คลองไก่ล้านลำการ้อง ซึ่ง
ไหลเชื่อมต่อกับแม่น้ำเจ้าพระยาและม่น้ำน้อย จึงเป็นบริเวณที่เหมาะสำหรับ
การตั้งถิ่นฐานอยู่อาศัย และมีเส้นทางคมนาคมทางน้ำ ติดต่อกับชุมชน
ทั้งใกล้และไกล ได้สะดวก

     ลักษณะภูมิประเทศ และชั้นดินทางโบราณคดี บ่งชี้ว่า ในระยะแรก
ชุมชนโบราณเลือกพื้นที่แห่งนี้ ขุดคูล้อมรอบเนินดิน และนำดินที่ขุดไป
ปรับพื้นที่ภายในให้สูงขึ้น ในเวลาต่อมาได้ปรับสภาพคูเมืองโดยขุดคูขึ้น
ใหม่ทำให้เมืองมีขนาดเล็กลง และนำดินมาก่อพอกเป็นกำแพงโดยรอบ
นอกจากนี้ ยังปรับสภาพลำน้ำโดยการขุดคลองซอยระบบก้างปลา เพื่อ
ให้สามารถรับปริมาณน้ำจากลำน้ำสายต่างๆ ได้มากขึ้นลดความเร็วของน้ำ
ที่ไหลเข้าสู่คูเมือง ป้องกันปัญหาน้ำท่วมในฤดูน้ำหลาก และใช้พื้นที่
บนเกาะบางแห่งเป็นที่ตั้งของศาสนสถาน

      ภายในเมืองเป็นที่อาศัย ได้คั้นพบโบราณวัตถุหลากหลายประเภท
ทั้งที่เป็นรูปเคารพในศาสนาพุทธ เช่นพระพุทธรูป พระพิมพ์ สถูปจำลอง
ธรรมจักร สัญลักษณ์ในศาสนาพราหมณ์ เช่น เหรียญเงินมีคำจารึกเครื่อง
ใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น ภาชนะดินเผาประเภทต่างๆ ลูกปัด ตุ้มถ่วงแห
เป็นต้น

หลักฐานเหล่านี้แสดงถึงวิถีชีวิตของชุมชนที่พึ่งพาน้ำจากธรรมชาติ
อย่างชาญฉาด ดำรงชีวิตด้วยการเกษตรกรรม ประมงรู้จักทอผ้าหุงหา
อาหาร ประกอบพิธีกรรมความเชื่อ และมีศาสนาเป็นเครื่องยึดเหนี่ยว
จิตใจ โดยได้รับอิทธิพลวัฒนธรรม อินเดียที่เข้ามาในราวพุทธ
ศตวรรษที่ ๑๑ หรือ ๑๒-๑๖ 

เส้นทางเข้าสู่เมืองโบราณบ้านคูเมือง

         อยู่ห่างจากจังหวัดสิงห์บุรีไปทางเหนือประมาณ ๓๐ กิโลเมตร
และอยู่ห่างจากอำเภออินทร์บุรี ประมาณ ๑๕ กิโลเมตร โดยไปตามเส้น
ทางถนนสายสิงห์บุรี-ชัยนาท เลยอำเภออินทร์บุรีไปทางเหนืออีก ๑
กิโลเมตร เลี้ยวซ้ายไปทางทิศตะวันตก ไปวัดหนองสุ่มอีกประมาณ ๘
กิโลเมตร ก็จะถึงเมืองโบราณที่อยู่ริมถนน กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้น
ทะเบียนเป็นโบราณสถานที่สำคัญของชาติ เมื่อปี ๒๕๒๓